Κατηγορία: Ιατρείο Εμμηνόπαυσης

Πως πρέπει να φροντίζουμε το δέρμα μας στην εμμηνόπαυση;

Τέσσερα διαφορετικά θέματα έχουν σημασία στη φροντίδα του δέρματος στην εμμηνόπαυση. Ο καθαρισμός, η ενυδάτωση, η αντιγήρανση και η προστασία.

Τα οιστρογόνα έχουν σημαντικό ρόλο στην ενυδάτωση, στο πόση υγρασία κρατάει το δέρμα μας. Όταν πέφτουν τα επίπεδά τους, το δέρμα γίνεται πιο ξηρό, πιο λεπτό και ευαίσθητο. Επιπλέον παίζουν σημαντικό ρόλο στο πόσο κολλαγόνο συνθέτουμε. Το κολλαγόνο είναι μία βασική πρωτεΐνη στο δέρμα μας που δίνει στήριξη και σφριγηλότατα. Όταν ελαττώνεται το δέρμα αλλάζει… Το βλέπουμε πιο λεπτό, με περισσότερες ρυτίδες και χαλάρωση. Γνωρίζουμε ότι στα πρώτα 5 χρόνια από την εμμηνόπαυση χάνουμε περίπου το 30% του κολλαγόνου του δέρματος μας.

Πως πρέπει λοιπόν να φροντίζουμε το δέρμα μας στην εμμηνόπαυση…

 

1. Το καθαριστικό πρέπει να είναι απαλό. Άλλωστε τα κοινά αλκαλικά σαπούνια σε συνδυασμό με ζεστό νερό ξηραίνουν σημαντικά το δέρμα, ακόμα και σε νεαρές ηλικίες. Πρέπει λοιπόν να χρησιμοποιούμε καθαριστικά που δεν ξηραίνουν, χωρίς αρώματα και παράγοντες που σε άλλες δεκαετίες ίσως είναι χρήσιμοι, όπως το σαλικυλικό οξύ, το λακτικό οξύ ή τα οξέα φρούτων.
2. Η ενυδάτωση. Σκοπός της είναι να βελτιώσει την ξηρότητα και να φτιάξει τον φραγμό της επιδερμίδας. Εδώ χρησιμοποιούμε λιπίδια (για παράδειγμα ceramides) και συστατικά που συγκρατούν πολύ νερό όπως το υαλουρονικό οξύ και η γλυκερίνη. Στην εμμηνόπαυση επίσης έχουμε την ελάττωση των οιστρογόνων και την σχετική αύξηση των ανδρογόνων – οπότε κάποιες γυναίκες έχουν την τάση να εμφανίζουν ξαφνικά σπυράκια. Έχει μεγάλη σημασία λοιπόν τα ενυδατικά μας να παρέχουν τα απαραίτητα λιπίδια αλλά να μην είναι φαγεσορογόνα.
3. Να εφαρμόζουμε προϊόντα αντιγηραντικά. Τι σημαίνει αυτό; Προϊόντα των οποίων τα συστατικά ενεργοποιούν την παραγωγή κολλαγόνου. Τέτοια είναι η ρετινόλη ή άλλα τοπικά ρετινοειδή που ϊσως ανήκουν στα φάρμακα, και η βιταμίνη C. Άλλη προσέγγιση είναι να εφαρμόζουμε ουσίες ή σύμπλοκα αναπλήρωσης που μιμούνται τα οιστρογόνα (χωρίς να είναι) γιατί μοιάζουν οι χημικές τους δομές.
4. Ποτέ δεν είναι αργά να αρχίσει η καθημερινή εφαρμογή αντηλιακής προστασίας – υπάρχει σημαντικό περιθώριο πρόληψης στις 10ετίες 60-70-80. Τα αντηλιακά μας προστατεύουν από δυσχρωμίες, από σταδιακή λέπτυνση από ρυτίδες και χαλάρωση που προκαλούν οι υπεριώδεις ακτίνες.

 

Τέλος η φροντίδα του δέρματος έχει να κάνει και με άλλα θέματα που γενικότερα σχετίζονται με μια ζωή με καλή ποιότητα – την ευζωία. Σωστή διατροφή, αρκετός ύπνος, όχι τσιγάρο, ελάττωση στρες – όλα έχουν σημασία στην καλή κατάσταση του δέρματός μας

Αμέσως κάτω από την επιδερμίδα μας, στη δεύτερη στιβάδα του δέρματος υπάρχουν οι πρωτεΐνες κολλαγόνο και ελαστίνη. Το κολλαγόνο σχηματίζει ένα δίκτυο, ένα πλέγμα που στηρίζει το δέρμα, του δίνει σφριγηλότατα. Η ελαστίνη είναι μία πρωτεΐνη που δίνει ελαστικότητα, που δίνει δηλαδή την δυνατότητα στο δέρμα να επιστρέφει στη θέση του όταν το τραβήξουμε. Με τα χρόνια που περνούν οι πρωτεΐνες αυτές παράγονται με χαμηλότερο ρυθμό και διασπώνται πιο γρήγορα. Όταν λοιπόν ελαττώνονται εμφανίζονται στο δέρμα χαλάρωση και ρυτίδες. Κάποιοι άνθρωποι εμφανίζουν περισσότερο χαλάρωση, άλλοι περισσότερες ρυτίδες. Αυτό εξαρτάται από τα γονίδιά μας.

Η εμμηνόπαυση, η σημαντική δηλαδή ελάττωση των οιστρογόνων, επιταχύνει σημαντικά αυτή τη διαδικασία. Σκεφτείτε ότι οι γυναίκες στα πρώτα 5 χρόνια από την έναρξή της χάνουμε περίπου το 30% του κολλαγόνου του δέρματός μας. Και η ελαστικότητα του δέρματος στις μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες ελαττώνεται κατά 0.55% το χρόνο.

Ποιοι εξωτερικοί παράγοντες εντείνουν την χαλάρωση κατά την εμμηνόπαυση;

Επίσης, είναι πολύ σημαντικός ο ρόλος του περιβάλλοντος στην ελάττωση αυτή των ουσιών που δίνουν νεανική εικόνα στο δέρμα μας. Η διατροφή, το τσιγάρο, ο ύπνος έχουν ξεκάθαρα ρόλο στη δερματική γήρανση. Όμως, ο πιο επιβαρυντικός παράγοντας από το περιβάλλον παραμένει η έκθεση στον ήλιο. Η υπεριώδης ακτινοβολία καταστρέφει την ελαστικότητα του δέρματος στις περιοχές που είναι χρόνια για δεκαετίες εκτεθειμένες, και είναι ο κύριος παράγοντας που ευθύνεται για την χαλάρωση και τις ρυτίδες στο πρόσωπο, λαιμό, χέρια καθώς και στην χαλάρωση του δέρματος στο σώμα.

Την χαλάρωση του δέρματος μπορεί επίσης να επηρεάσουν η μεγάλη απώλεια βάρους και η ανακατανομή του λίπους που συμβαίνει με την ηλικία. Είναι μύθος ότι η το τρέξιμο προκαλεί χαλάρωση καθώς και ότι η χαλάρωση συνδέεται με το πως κοιμόμαστε.

Τι κάνουμε για την χαλάρωση;

1. Πρόληψη με αποφυγή ήλιου.
2. Mακρόχρονη εφαρμογή τοπικών ρετινοειδών, αντιοξειδωτικών, πεπτιδίων.
3. Επιπλέον, ο δερματολόγος μας συμβουλεύει για πιθανές θεραπείες στο ιατρείο που στοχεύουν ακριβώς στην πρόληψη ή την διόρθωση της χαλάρωσης.

Με τα χρόνια εμφανίζονται στο πρόσωπο καφέ ή μαύρα σημάδια, κυρίως στις περιοχές που βλέπει ο ήλιος, στο πρόσωπο και στα χέρια. Αυτά τα σημάδια μπορεί να έχουν διαφορετικά ονόματα αλλά όλα είναι πιο σκούρα από το γύρω τους δέρμα γι αυτό και λέγονται «κηλίδες» ή «δυσχρωμίες». Τα συχνότερα είναι το μέλασμα (ή πανάδα) και οι ηλιακές φακές.

Πως προκύπτουν αυτά; Στην επιδερμίδα μας έχουμε όλοι μελανοκύτταρα, κύτταρα δηλαδή που παράγουν μία ουσία, την μελανίνη που ευθύνεται για το χρώμα μας. Οι άνθρωποι με πιο σκούρο δέρμα έχουν πιο δραστήρια μελανοκύτταρα που παράγουν περισσότερη μελανίνη, ενώ οι ανοιχτόχρωμοι λιγότερη. Η μελανίνη στη συνέχεια μοιράζεται ομοιόμορφα στα κερατινοκύτταρα, στα κύρια δηλαδή κύτταρα της επιδερμίδας μας. Όταν το δέρμα μας εκτίθεται σημαντικά στον ήλιο, κάποια στιγμή τα μελανοκύτταρα παράγουν σε συγκεκριμένα σημεία παραπάνω μελανίνη και αυτό προκαλεί τις ηλιακές φακές και το μέλασμα. Σε ότι αφορά το μέλασμα, συχνά πυροδοτείται και από ορμονικές αλλαγές όπως η εγκυμοσύνη, τα αντισυλληπτικά ή οι θεραπείες υποκατάστασης που ίσως παίρνουμε στην εμμηνόπαυση. Γίνεται χειρότερο με την υπεριώδη ακτινοβολία, αλλά ξέρουμε ότι το επηρεάζει και το ορατό φως και η υπέρυθρη ακτινοβολία από συσκευές.

Τι μπορούμε να κάνουμε λοιπόν για τις δυσχρωμιες;

Πρώτη σκέψη είναι πάντα η πρόληψη. Ποτέ δεν είναι αργά να προλάβουμε το να γίνουν χειρότερες οι δυσχρωμίες μας ή να εμφανιστούν νέες. Γνωρίζουμε ότι υπαίτιος  για την εμφάνισή τους είναι ο ήλιος και φυσικά όταν τον αποφεύγουμε αυτές ελαττώνονται. Ακόμα και όταν ο καιρός δεν είναι καλός, οι υπεριώδεις ακτίνες (κυρίως οι UVA) διαπερνούν τα σύννεφα και φτάνουν στο δέρμα μας για να διεγείρουν την παραγωγή μελανίνης. Είναι επίσης γνωστό ότι και το ορατό φως και ίσως και το υπέρυθρο μπορούν να προκαλέσουν παραγωγή μελανίνης, ειδικότερα σε σκούρα δέρματα. Γι αυτό είναι πολύ σημαντικό να εφαρμόζουμε αντηλιακό κάθε μέρα 365 μέρες τον χρόνο και για τα σκουρότερα δέρματα να επιλέγουμε αντηλιακά προϊόντα με ειδικά φυσικά φίλτρα ή χρωστικές που να προστατεύουν και από το ορατό φως. Ποτέ δεν είναι αργά να αποκτήσουμε μία σωστή συμπεριφορά στον ήλιο, να αναζητούμε την σκιά, να φοράμε καπέλο και να εφαρμόζουμε σωστό αντηλιακό κάθε μέρα.

Ρόλο στην πρόληψη των δυσχρωμιών έχουν και τα αντιοξειδωτικά, κι αυτό γιατί έχει αποδειχθεί ότι οι οξειδωτικές βλάβες από καυσαέρια σε πόλεις αυξάνουν την πιθανότητα εμφάνισης δυσχρωμιών. Με τα αντιοξειδωτικά λοιπόν εξουδετερώνουμε σε έναν βαθμό αυτόν τον κίνδυνο.

Έπειτα, επόμενο βήμα μετά την πρόληψη είναι η προσπάθεια να εξαφανίσουμε τα σκούρα σημάδια, τις κηλίδες. Αυτό ίσως γίνεται με κρέμες που περιέχουν λευκαντικές ουσίες που ελαττώνουν την παραγωγή μελανίνης από τα μελανοκύττταρα. Τέτοιες ουσίες είναι η υδροκινόνη (που έχει περιορισμούς στην χρήση της στην Ευρώπη και συνταγογραφείται  από δερματολόγους), το αζελαικό οξύ, το κοχικό οξύ, η συστεαμίνη, το τρανεξαμικό οξύ και άλλες ουσίες. Άλλη προσέγγιση είναι οι ουσίες που εμποδίζουν την μεταφορά της μελανίνης στα κερατινοκύτταρα, για παράδειγμα η νιασιναμίδη. Μπορούμε επίσης να εφαρμόσουμε ουσίες που κάνουν κερατόλυση, δηλαδή απομακρύνουν από την επιδερμίδα κερατινοκύτταρα που έχουν αυξημένη χρωστική και έτσι το χρώμα του δέρματος είναι πιο ομοιόμορφο. Για παράδειγμα οξέα φρούτων, τοπικά ρετινοειδή ή σαλικυλικό οξύ. Ιδανικά, όταν μιλάμε για λεύκανση του δέρματος με κρέμες, αντιμετωπίζουμε το πρόβλημα από πολλές πλευρές, συνδυάζουμε διαφορετικές ουσίες με διαφορετικές δράσεις για καλύτερο αποτέλεσμα.

Ο δερματολόγος μας προτείνει ποιος συνδυασμός είναι καλύτερος για κάθε άτομο. Φυσικά, δουλειά του δερματολόγου στη διάρκεια της εξέτασης είναι και να επιβεβαιώσει ότι η δυσχρωμία είναι αθώα για την υγεία μας και ότι δεν πρόκειται για κάποια καρκινική ή προκαρκινική βλάβη. Επίσης, ο δερματολόγος ίσως ενισχύσει την προσπάθεια λεύκανσης με κρέμες με ειδικές θεραπείες που γίνονται στο ιατρείο.

Όταν τα οιστρογόνα ελαττώνονται πολύ στην εμμηνόπαυση, το δέρμα παράγει λιγότερο κολλαγόνο και ελαστίνη. Το κολλαγόνο σχηματίζει ένα δίκτυο, ένα πλέγμα στήριξης κάτω από την επιφάνεια του δέρματος. Η ελαστίνη είναι μία πρωτεΐνη  που δίνει ελαστικότητα, που δίνει δηλαδή την δυνατότητα στο δέρμα να επιστρέφει στη θέση του όταν το τραβήξουμε. Όταν αυτές οι πρωτεΐνες ελαττώνονται εμφανίζονται ρυτίδες και χαλάρωση. Τι μπορούμε να κάνουμε γι αυτό; Υπάρχει συγκεκριμένη ρουτίνα που πρέπει να ακολουθούμε στο σπίτι, καθημερινά και μακροχρόνια, η οποία καθυστερεί τα σημάδια της γήρανσης. Υπάρχουν και πράξεις που κάνει κάποιος στο δερματολογικό ιατρείο, οι οποίες ανάλογα με την περίπτωση δίνουν αντιγηραντικά αποτελέσματα. Σε ότι αφορά στη δουλειά που προτείνουμε να κάνει κάποιος στο σπίτι αυτή αφορά:

 

• Εφαρμογή τοπικών ρετινοειδών το βράδυ. Τα ρετινοειδή είναι παράγωγα της βιταμίνης Α και είναι οι ουσίες με τις περισσότερες αποδείξεις για δράση στην αντιγήρανση. Τα κύτταρα της επιδερμίδας συνήθως χρειάζονται έναν μήνα για να ολοκληρώσουν τον κύκλο ζωής τους δηλαδή για να φτάσουν στην έξω μερια της και να πέσουν. Με τα ρετινοειδή, αυτό συμβαίνει πιο γρήγορα, σε 2 εβδομάδες επιταχύνεται δηλαδή ο ρυθμός πολλαπλασιασμού τους. Τα ρετινοειδή επίσης εμποδίζουν την αποδόμηση του κολλαγόνου και βοηθούν στη σύνθεση νέου, καταπολεμώντας έτσι τις ρυτίδες.
• Εφαρμογή κατάλληλων αντιοξειδωτικών, όπως η βιταμίνη C ή το φερουλικό οξύ ή άλλα μόρια. Αυτά βοηθούν να εξουδετερώνονται οι οξειδωτικές ρίζες που παράγονται από την έκθεση στον ήλιο, βοηθούν ίσως και στις δυσχρωμίες και κάνουν το δέρμα πιο φωτεινό πιο λαμπερό.
• Για την αντιμετώπιση των ρυτίδων μπορούμε να επίσης να αναζητήσουμε προϊόντα που στη σύνθεσή τους περιέχουν πεπτίδια. Τα πεπτίδια είναι μικρά μόρια πρωτεϊνών που βοηθούν στην παραγωγή κολλαγόνου.
• Φυσικά το καλό ενυδατικό που περιέχει υαλουρονικό οξύ, γλυκερίνη για να συγκρατούν πολύ νερό και λιπίδια για να ενισχύουν τον φραγμό της επιδερμίδας δεν μπορεί να λείπει από την καθημερινή περιποίηση
• Δεν ξεχνάμε ότι το 90% των σημαδιών γήρανσης που έχουμε στο πρόσωπό μας οφείλονται στην έκθεση στον ήλιο. Το να ασχολούμαστε λοιπόν με αντιγήρανση προϋποθέτει ότι  χρησιμοποιούμε κάποια μορφή προϊόντος με αντηλιακή προστασία (το οποίο παρέχει προστασία και από τους καρκίνους του δέρματος).

 

Στο δερματολογικό ιατρείο οι επιλογές είναι πολλές και εξατομικεύονται ανάλογα με τις ανάγκες κάθε προσώπου. Στοχεύουν είτε την ενίσχυση παραγωγής κολλαγόνου διάχυτα στο δέρμα είτε συγκεκριμένα σε ρυτίδες και χαλάρωση.

Πολλές γυναίκες στην εμμηνόπαυση περιγράφουν μία αλλαγή στο δέρμα τους από λιπαρό ή μεικτό δέρμα σε ξηρό. Αυτό συμβαίνει γιατί όταν τα οιστρογόνα ελαττώνονται το δέρμα παράγει λιγότερο σμήγμα (δηλαδή λιπίδια) και έχει μικρότερη ικανότητα να συγκρατεί νερό. Η φροντίδα λοιπόν πρέπει να προσαρμόζεται ανάλογα.

1. Πρώτον, ο καθαρισμός πρέπει να γίνεται με κατάλληλα απαλά προϊόντα. Τα κοινά αλκαλικά σαπούνια σε συνδυασμό με ζεστό νερό ξηραίνουν σημαντικά το δέρμα, ακόμα και σε νεαρές ηλικίες. Πρέπει λοιπόν να χρησιμοποιούμε καθαριστικά που δεν ξηραίνουν, χωρίς αρώματα και παράγοντες που σε άλλες δεκαετίες που ίσως έχουμε ακμή ή λιπαρότητα είναι χρήσιμοι όπως το σαλικυλικό οξύ, το λακτικό οξύ ή τα οξέα φρούτων. Ένα λάθος καθαριστικό μπορεί να απομακρύνει από το δέρμα λιπαρά μόρια ή σμήγμα που όμως χρειαζόμαστε, διαφορετικά το δέρμα γίνεται πιο ξηρό και ίσως εμφανίζει ερεθισμό και κοκκινίλες.

2. Δεύτερον, έχει ρόλο ένα καλό ενυδατικό. Τι σημαίνει όμως αυτό; Ποιο είναι το καλό ενυδατικό; Η εξωτερική μεριά του δέρματος, αυτή που αγγίζουμε, έχει σειρές από κύτταρα στενά στοιβαγμένα το ένα πάνω στο άλλο και ανάμεσά τους υπάρχουν λιπίδια. Τέτοια για παράδειγμα είναι τα κεραμίδια.  Όταν αγγίζουμε το δέρμα μας και το αισθανόμαστε ξηρό πρακτικά πιάνουμε τις άκρες των κερατινοκυττάρων που ετοιμάζονται να πέσουν και οι οποίες έχουν ξεκολλήσει, ή διπλώσει γιατί δεν συγκρατούνται στη θέση τους από τα λιπίδια – δεν λειτουργεί σωστά ο φραγμός της επιδερμίδας.  Τότε η περιεκτικότητα της επιδερμίδας σε νερό δεν είναι η ιδανική, δηλαδή μεταξύ 20-35%. Ο ρόλος ενός καλού προϊόντος στην εμμηνόπαυση είναι διπλός:

1. 1. Να δίνει αρκετά λιπίδια στην επιδερμίδα και να αποκαθιστά την αναλογία των λιπαρών οξέων Ωμέγα 3-6-9.

• a.      Στόχος είναι να αναπληρώνεται η απώλειά τους και η αναλογια τους, έτσι ώστε να λειτουργεί σωστά ο δερματικός φραγμός.

1. 2.   Τα ενυδατικά πρέπει να περιέχουν και υγροσκοπικούς παράγοντες, δηλαδή ουσίες που μπορούν να συγκρατούν πολύ νερό, όπως το υαλουρονικό οξύ και η γλυκερίνη.

 

Επιπλέον, κάποιες γυναίκες στην εμμηνόπαυση παραπονούνται ότι το δέρμα τους έγινε ξαφνικά ευαίσθητο. Δηλαδή πράγματα που στο παρελθόν δεν τους ενοχλούσαν ξαφνικά το δέρμα δεν τα ανέχεται, έχουν την αίσθηση ότι τους τσιμπάει, τραβάει ή εμφανίζει κοκκινίλες και σπυράκια. Για παράδειγμα τις ενοχλούν τα μάλλινα ρούχα ή προϊόντα που στο παρελθόν ήταν ανεκτά χωρίς προβλήματα. Αυτό οφείλεται, στο ότι όταν δεν έχουμε οιστρογόνα συνθέτουμε λιγότερα λιπίδια και στο ότι το δέρμα γίνεται λεπτότερο. Έχουμε χαμηλότερο ρυθμό πολλαπλασιασμού των εξωτερικών κυττάρων (κερατινοκυττάρων) αλλά και λιγότερο κολλαγόνο σε βαθύτερα στρώματα του δέρματος. Χρειαζόμαστε λοιπόν τον απαλό καθαρισμό και τα σωστά ενυδατικά χωρίς αρώματα ή ερεθιστικές ουσίες.